Op woensdag 11 oktober 2023 werd de vernieuwde Multifunctionele Accommodatie (MFA) Het Zand feestelijk heropend door wethouder Dennis de Vries. MFA Het Zand heeft een belangrijke wijkfunctie: met een gevarieerd programma onder en na schooltijd worden kinderen en volwassenen er gestimuleerd hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Al sinds de oplevering is het gebouw, in de vorm van een ruimteschip, een opvallende verschijning in de wijk Leidsche Rijn. Om te voldoen aan de nieuwe visies voor onderwijs en kinderdagopvang is de MFA de laatste jaren verbouwd. Ook de buitenruimte kreeg een metamorfose en in het kader van de percentageregeling werden hier twee kunstopdrachten gerealiseerd door kunstenaars Guido de Boer en Marjolijn Mandersloot.
Kijkend naar het werk van Guido de Boer beseffen we ons dat we op het tweeduizend vierkante meter grote landingsgebied van ruimteschip Het Zand staan. We zien opstijg- en landingsstrepen die vreemde woorden hebben gevormd, en die hun best doen om onbekende reizigers te begroeten. Niet al te bescheiden en gemaakt om de tand des tijds te doorstaan in hun stenen uitvoering. Wat bieden deze fantasiewoorden? Een richting om onze reis naar het onbekende te vervolgen?
Communiceren met het onbekende
Voor Guido de Boer heeft alle kunst een functie. “Kunst reflecteert op belangrijke zaken in het leven om ons heen. Op mensen, op gedrag, op omgang met elkaar en dus ook op hoe wij met elkaar communiceren. Hoe gebruiken we taal? Hoe klinken we? Klopt dat met hoe je wilt overkomen? Hoe ziet taal en schrift eruit? Hoe werkt dat? En kan je ook communiceren met het onbekende? Dat zijn vragen waar ik mij mee bezig houd”.
Guido de Boer: “Het is belangrijk dat we als mens worden uitgedaagd om ons inbeeldingsvermogen te gebruiken en te trainen. In een snelle wereld waar de meeste beelden als een knop onder je vinger beschikbaar zijn, is dat geen vanzelfsprekendheid meer. Bedenk je maar eens: wanneer is de laatste keer dat je iets beeldends hebt beschreven zonder een plaatje erbij te pakken? En lukte dat ook?”
Ons inbeeldingsvermogen is belangrijker dan ooit. We hebben steeds meer te maken met een vergrotende wereld. Maar het lijkt alsof we daar steeds moeilijker mee om kunnen gaan. Als we kinderen vroeg leren om hun inbeeldingsvermogen te ontwikkelen zullen ze makkelijker met ‘het onbekende’ kunnen omgaan, zonder er bang voor te zijn.
Geïnspireerd op de associaties met het ruimteschip heeft Guido de Boer met een achttal kinderen van OBS Het Zand op een middag in 2022 gewerkt aan de vraag: Kun je communiceren met het onbekende?
Guido de Boer: “We hebben eerst klanken ontwikkeld waarmee we de onbekende ruimtereiziger vriendelijk en open kunnen begroeten. Daarna hebben we er woorden mee gemaakt en tekens voor ontworpen. Dat alles was in anderhalf uur gepiept! Om te vergelijken: mijn derdejaars kunstacademiestudenten deden daar bijna een maand over.”
Die tekens en woorden werden door Guido vervolgens vertaald naar één samenhangend geheel.
“Ik hoop dat het werk op het plein nu een eigen leven gaat leiden. Dat het door de tijd heen kinderen en ouders nieuwsgierig zal maken naar hetgeen ze niet kennen en/of kunnen lezen. Dat er gesprekken ontstaan tussen mensen die samen tot nieuwe inzichten komen. Dat zou geweldig zijn.”
Aardlingen
Rondom het gebouw hebben we nog meer ontmoetingen. Bij elke ingang van het gebouw worden we begroet door een ander dierfiguur, zes stuks in totaal. Wie zijn dit? Zij ogen als goedaardige ontdekkingsreizigers uit een parallelle fantasiewereld. Zijn ze soms de crew van het ruimteschip? Neergedaald in Leidsche Rijn om hun vreedzame missie te volbrengen? Ze zijn nieuwsgierig en richten zich tot ons, aardlingen. Zij wijzen ons naar binnen, zwaaien ons uit op weg naar buiten. Samen heten ze Dream Team.
Kunstenaar Marjolijn Mandersloot legt uit hoe zij zich niet alleen lieten inspireren door de associaties met science fiction die de architectuur oproept: “Als eigenzinnige karakters markeren ze de verschillende entreezones van MFA Het Zand, bieden ze de gebruikers een warm welkom en benadrukken ze de diversiteit aan gebruikers. Ze verleiden de gebruikers het ruimteschip te betreden met een retourtje ‘toekomst’ op zak. De boodschap is eenduidig: leren én leven doe je met elkaar.”
Dream Team verwijst hiermee naar de belangrijkste functies die MFA Het Zand in zich verbindt: ontmoeting en ontwikkeling. Het Zand biedt onderdak aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een kinderopvang, een theaterzaal en een sporthal. En met vestigingen van DOCK en Cultuur19 is het gebouw tevens buurtcentrum en wijkcultuurhuis.
Marjolijn Mandersloot: “We hebben bij elke ingang een ander dier gezet. Het zijn dieren die ruim in hun vel zitten. Het zouden astronauten of bemanningsleden van een ruimteschip kunnen zijn, die hier geland zijn of neergeploft. Niet geheel toevallig – de aap staat bij de ingang van de sporthal, dus die staat alvast op z’n kop.”
Hoewel in robuust brons uitgevoerd, is de materiaaluitdrukking van de beelden warm en zacht, wat tot aanraken en voelen uitdaagt. De leden van Dream Team hebben een lengte die uiteenloopt van 80-150 cm, overeenkomend met die van de grootste doelgroep van Het Zand: de kinderen. Met de beelden van Marjolijn Mandersloot bevinden zij zich in aangenaam gezelschap. En ook al zijn herkenbare dierlijke vormen een belangrijke inspiratiebron, ze dienen ook als metafoor. Zien we eigenlijk wel wat we denken te zien? De zware bronzen sculpturen lijken gemaakt van zacht leer. De materiële ervaring lijkt zich af te zetten tegen de 'ware' ervaring. We worden opnieuw verleid om de grenzen tussen verbeelding en werkelijkheid op te zoeken.
Foto's: Fotosoos Terwijde (Ingrid van Lente & Sibe Doosje)
