Wist je dat er in Utrecht meer dan 400 kunstwerken te zien zijn, gewoon op straat? In het centrum vind je bekende beelden als de Haas, de Theepot en nijntje. In het Griftpark staan de gigantische figuren van Thomas Schütte. De Maliebaan heeft een beeldenroute met werk van alleen vrouwelijke kunstenaars, en op de Croeselaan is een nieuw beeldenpark met kunst uit verschillende periodes.
Ook buiten het centrum is veel kunst te zien – in het Máximapark, op begraafplaatsen Daelwijck en Sint Barbara, op scholen, in wijkbureaus en bibliotheken in alle wijken van de stad. Er is teveel om op te noemen. Daarom selecteerden we een aantal highlights op deze kaart. Dus ga erop uit, pak de fiets of bus en ontdek de kunst om je heen!
Download hier de routekaart of haal hem op de bij de VVV aan het Domplein.
Kunstwerken
Barry Flanagan - Thinker on rock, 1997. Voorstraat / Neude
Thinker on rock, beter bekend als de Haas, is één van de meest bekende en geliefde kunstwerken in de stad. Hij krijgt regelmatig passende outfits aan, of een bos wortels om zijn nek. Flanagans beelden bevatten vaak motieven uit de kunstgeschiedenis die ruimte bieden voor nieuwe associaties. De haas zit in dezelfde houding als het klassieke beeld De Denker van Auguste Rodin, maar doet ook denken aan comic figuur Bugs Bunny. Als een bronzen filosoof kijkt hij over de Neude en de mensen die langs hem lopen.
Thomas Schütte - Zonder titel (Drei grosse Figuren für Utrecht), 1998. Griftpark
Voor het Griftpark, op het terrein waar vroeger de Gemeentelijke Gasfabriek was, maakte de Duitse kunstenaar Thomas Schütte deze beeldengroep. Drie mensfiguren staan in een kring en lijken met hun expressieve houdingen een verhaal te vertellen. De figuren zijn amorf gevormd, alsof het materiaal uit een tube geknepen is.
Joop Hekman - Feest der Muzen, 1959. Lucas Bolwerk
De fontein voor de schouwburg is één van de eerste grote kunstopdrachten van de gemeente Utrecht. In 1950 werden dé twee Utrechtse stadskunstenaars Pieter d'Hont en Joop Hekman gevraagd een ontwerp te maken. Hekman won met een ontwerp van een zeemeermin. Na een studiereis naar Rome werd het eerste idee aangepast naar drie muzen, dochters van Zeus, die de mensen wijsheid en inspiratie gaven.
Bouke Groen & Jerke Mulder, de bomen, 2016. Ibisdreef
Bij de nieuwbouw van Brede school Ibisdreef kregen kunstenaars Bouke Groen en Jerke Mulder de opdracht voor een kunstwerk. “De bomen” bestaat uit twee platanen die schuin op het schoolplein zijn geplant, waarbij de kruinen in elkaar versmelten. Het symboliseert de samenwerking tussen de twee scholen in het gebouw. Rond de bomen staan trappen die samen een klein amfitheater vormen. Het nodigt kinderen uit om op te klimmen en in de zon te zitten. Op het hekwerk rond de trappen hangen metalen blaadjes met de voornamen van de leerlingen.
Lily van der Stokker - Celestial Teapot, 2013. Catharijnesingel
Een alledaags gebruiksvoorwerp: de theepot. Lily van der Stokker blies het op tot gigantische proporties. Zo zet zij de geborgenheid van het huiselijke leven op een voetstuk, te midden van al het bouwgeweld en de snelle zakenwereld van Hoog Catharijne. Haar theepot is een baken van gezelligheid in het commerciële winkelcentrum. Maar dan wel één die door z’n afmetingen een heel indrukwekkende plek opeist.
Jennifer Tee - Markt Mozaïek, 2019. Vredenburg
Het Markt Mozaïek van Jennifer Tee is een ode aan het Vredenburg als markt en ontmoetingsplek. Figuren van typische marktproducten zoals vis, groente en knopen zijn verweven in de bestrating van het plein. Zij vormen een mozaïek zoals bekend uit de Romeinse tijd. De Romeinse invloed op Utrecht inspireerde Tee om dit mozaïek te ontwerpen. Om het plein te maken zijn 490.000 natuurstenen in 32 verschillende kleuren met de hand gelegd.
Jan Boon – Herderplein, 1955
Jan van Luijn - Zich oprichtende vrouw, 1959. Herderplein
In de buurt Halve Maan in Oog in Al ligt het Herderplein dat in 1955 is ontworpen door architect F.J. Groosman en kunstenaar Jan Boon. Een bijzondere samenwerking tussen architect en beeldend kunstenaar, zoals de Rijksoverheid dit in de periode na WOII stimuleerde. Jan Boon ontwierp een grafische, abstracte compositie van golvende lijnen en vlakken in zwart-wit. Het plein is uitgevoerd in asfalt en beton.
In de plannen voor het plein was ook ruimte voor een beeld. Jan van Luijns sculptuur Zich oprichtende vrouw staat symbool voor ‘het zich verheffen van een nieuwe stadswijk uit de polder’.
Maliebaan – beeldenroute
Langs de statige Maliebaan staan 17 beelden: hoogtepunten van de moderne sculptuur. Alle beelden zijn gemaakt door vrouwelijke kunstenaars. Dit was een bewuste keuze van de gemeente eind jaren ’70. Tot de meest gewaardeerde werken horen het bronzen beeld The Lonely One van Pearl Perlmuter (1989) en Denker van Lotti van der Gaag (1991).
Beeldenpark Croeselaan
In 2018 / 2019 is de Croeselaan opnieuw ingericht, met duurzaamheid en circulair bouwen als uitgangspunt. Ook het beeldenpark is circulair. Het bestaat uit werken afkomstig uit de collectie van de gemeente Utrecht en de Rabo Kunstcollectie. De sculpturen bevonden zich oorspronkelijk op andere plaatsen in de stad. Door herinrichting van de openbare ruimte konden ze niet meer terug naar hun oude plek. De selectie werken laat de diversiteit zien van de kunst in de openbare ruimte van Utrecht.
Ilya Kabakov - Van wie zijn deze vleugels, 1991. Ledig Erf
Op de muur van het Louis Hartlooper Complex zie je deze lichtsculptuur, in 1991gemaakt voor de tentoonstelling Nachtregels. Voor Kabakov is het leven in de voormalige Sovjetunie zijn belangrijkste inspiratiebron. Met zijn werk geeft hij het alledaagse een poëtische lading. De tekst ‘Van wie zijn deze vleugels?', 'Dat weet ik niet. Niemand weet van wie deze vleugels zijn' verwijst naar de geschiedenis van het gebouw als politiebureau en plek waar in WOII Joodse burgers van Utrecht gevangen werden gezet voor hun deportatie. ‘Vleugels’ is in Rusland een van de aanduidingen voor politie.
Hans van Houwelingen - Het Tapijt, 1994. Amerhof
Midden in de Rivierenwijk heeft kunstenaar Hans van Houwelingen in de jaren negentig een bijzonder plein gerealiseerd. In nauwe samenwerking met omwonenden, de scholen en de gemeente maakte hij een totaalontwerp voor de openbare ruimte. Centraal staat een mozaïek in de vorm van een Perzisch tapijt, ontworpen door de Marokkaanse kunstenaar Hamid Oujaha. Zeven bronzen lammetjes, banken, bomen, hekken en lantaarnpalen maken onderdeel uit van het kunstwerk.
Máximapark – diverse beelden, 2009
In 2009 werden in het Máximapark zeven beelden van (inter)nationaal bekende kunstenaars geplaatst. Heb je het Observatorium van Lucas Lenglet al eens beklommen? En ken je het beeld Barricade van Fernando Sánchez Castillo, dat als een versperring midden op de weg ligt? Barricade kan worden opgevat als een ‘monument voor de democratie’, voor iedereen die waar ook ter wereld in opstand kwam tegen onrecht en onderdrukking.
Ingeborg Meulendijks - Aan mijn liefste paviljoen, 2017. Floridadreef, begraafplaats Daelwijck
Het kunstwerk ‘Aan mijn liefste’ geeft mensen een plek om overledenen te herdenken. Aan de buitenkant van het paviljoen bevinden zich drie ruimtes, waar bezoekers een brief kunnen schrijven aan een overledene en in een daarvoor bestemde nis stoppen. Het papier verdwijnt in de muur en blijft daar. Aan de binnenzijde is plaats voor naamplaatjes van overleden personen, waarvan het graf opgeheven is. Het paviljoen is gebouwd van handgemaakte keramische stenen.
Pieter d’Hont - Man met kind / De vooruitgang, 1985. Park Transwijk, parkvijver
Pieter d’Hont is dé (officieuze) Stadsbeeldhouwer van Utrecht. In de stad vindt je zo’n 50 werken van zijn hand. Bekend zijn de Tympaan op het Stadhuis en het beeldje van Anne Frank op het Janskerkhof. Het beeld Man met kind in Park Transwijk is kenmerkend d’Honts expressieve stijl, waarin de structuur van de klei nog goed zichtbaar is. Het motief van de lopende man met het kind op de schouders staat voor ‘de kringloop van het leven’. Het verwijst naar de groei van de stad en het geloof in de toekomst.
Stanley Brouwn en Bertus Mulder - Het Gebouw, 2005. Grauwaartsingel / Laurierweg
Vlakbij Leidsche Rijn Centrum staat dit tentoonstellingspaviljoen, ontworpen door conceptueel kunstenaar Stanley Brouwn. Het ontwerp is sterk door zijn eenvoud: twee langwerpige witte blokken die kruislings over elkaar liggen. De maten van het gebouw zijn afgeleid van de 'brouwn-voet', de voetmaat die de kunstenaar zelf hanteert als alternatief voor het metrisch systeem. Bertus Mulder, bekend van zijn restauratie van het Rietveld-Schröderhuis, is de uitvoerend architect. Sinds 2010 is het onder beheer van De Vrijstaat, kunstwerkplaats voor kinderen.
Zonder titel - Krijn de Koning, 2013. Stip VSO, Europalaan
Een kunstwerk dat een schoolplein, ‘taxi-routing’ en kleurenexplosie in één is. Wat begon met een verzoek om een kunsttoepassing bij deze school voor kwetsbare kinderen, resulteerde in een ontwerp voor de gehele buitenruimte van de school, door kunstenaar Krijn de Koning samen met architect Roderik van der Weijden. Kleurvlakken verdelen het plein in verschillende zones, die refereren aan verschillend speelgedrag van de kinderen. Op het plein staan ruimtelijke installaties als beweeg- en speelsculpturen.
